Categories: Cultural Diversity

Spomenik Trebjesa - Nikšić

Nikšić je ime dobio po crnogorskom plemenu koje se ovde naselilo u XIV vijeku a najstariji istorijski podaci o srednjovekovnoj županiji Onogošt (staro ime Nikšića)  potiču iz druge polovine 13. veka i pronađeni su u dubrovačkim arhivima. Porodica, odnosno pleme po imenu Nikšić, prvi put se pominje 1355. godine. Zbog svog pogodnog geografskog položaja na razmeđi važnih trgovačkih puteva ali i zbog osebujnosti lokalnog stanovništva, srednjovekovni Onogošt i kasniji Nikšić ostali su važno mesto susretanja različitih civilizacija na njihovi putevima koji su vodili od istoka i zapada, severa i juga. Dokazi o bogatom istorijskom i kulturnom nasleđu iz različitih istorijskih perioda su sačuvani i mogu se naći na celoj teritoriji grada, dok je posle Drugog svetskog rata i nakon oslobođenja započeo najznačajniji period za razvoj ovog grada. Porastao je sa 4.000 u 1945. na blizu 74.000 u 2011. godini, danas poznat kao drugi grad po veličini u Crnoj Gori, ali snažan industrijski, ekonomski, obrazovni i kulturni centar.

Dvorac Kralja Nikole 
Ova zgrada smještena u centru Nikšića u blizini gradskog parka i nedaleko od hrama Vasilija Ostoškog jedna je od najljepših rezidencija u Crnoj Gori, koju je izgradila dinastija Petrovića Njegoša čija je vizija bila da grad Nikšić obogati reprezentativnim zgradama koje će ostati dio njegovog kulturnog nasledja, to jest da izgrade Sabornu crkvu, dvor i da očuvaju velike parkovske površine i padine Trebjese. Dvorski kompleks kralja Nikole nalazi se nedaleko od Saborne crkve i sagrađen je u neorenesansnom stilu 1900. godine. Danas je u ovoj jedinstvenoj palati dom gradskog kulturnog centra, gradske arhive, biblioteke i muzeja lokalnog etnografskog nasledja, u kome su smešteni brojni eksponati, organizuju se kulturne manifestacije, izložbe i predstave. Muzej poseduje nekoliko impresivnih kolekcija, od arheološke zbirke, praistorijskog nalazišta Crvena stijena, iz vremena antičke istorije i srednjeg veka, oslobodilačkih ratova i etnološke zbirke. Ovaj fascinantni dvorac izgrađen u renesansnom stilu izgradjen je po ideji arhitekta Josipa Slade, dok su glavni graditelji bili su italijanski majstori.

Hram Vasilija Ostroškog
Ova monumentalna sakralna građevina posvećena svetom Vasiliju Ostroškom dominira panoramom Nikšića i sagrađena je na južnoj strani zamka kralja Nikole, tako da zajedno, ova dva najvažnija spomenika kulture predstavljaju glavne urbane arhitektonske znamenitosti u centru grada Nikšića. Crkva je sagrađena 1899. godine, u znak sećanja na poginule crnogorske i hercegovačke heroje u ratovima protiv osmanske vlasti između 1875-1880. Crkva kao najveći građevinski poduhvat na Balkanu tog vremena, koju je dizajnirao Mihailo Preobraženski, dugačka je 33 metra, široka 23 i visoka 34 metra. Krov je pokriven bakarnim pločama i ima tri zvonika, dok je sama zgrada rađena od kamena iz susednih kamenoloma. Zanimljivo je da je knez Nikola Petrović pozvao poznatog akademskog slikara Uroša Predića da crkvu oslika iznutra, ali se slikar nije usudio da prihvati posao jer bi to za njega bio ogroman izazov, pa je crkva ostala bez fresaka. 

Manastir Ostrog
Manastir Ostrog, udaljen oko 20 km od Nikšića, jedinstveni je pravoslavni manastir sagrađen na platou i uz vertikalne uzvisine planine Ostroška greda. Osnovao ga je Vasilije, episkop hercegovački i kasnije poznat kao Sveti Vasilije Ostroški, i sahranjen u pećinskoj crkvi visoko na brdu. Priče o navodnim čudesnim isceliteljskim moćima njegovih posmrtnih ostataka brzo su se širile i manastir je postao centar hodočašća ne samo za pravoslavne hrišćane, već i za katolike i muslimane. Arhitektonsko čudo isklesano u kamenu i izgrađeno kako prirodom, tako i ljudskom intervencijom, isklesano u vertikalno pozicioniranoj planinskoj litici, danas je biser crnogorske duhovnosti koji svake godine posjećuje više od sto hiljada hodočasnika iz cijelog svijeta i posjetioci različite vjeroispovijesti. Tradicija hodočašća traje i danas, a Ostrog prima brojne posjetioce, a posebno značajna proslava i prilika za masovnim okupljanjem hodočasnika sa Balkana i širom svijeta održava  se 12. maja, na dan slave Svetog Vasilija Ostroškog.

Džamija
Džamija u Nikšiću jedna je od četiri džamije koja je sačuvana iz vremena Osmanske vladavine u Nikšiću. Jedina je sačuvana do danas i nalazi se u dijelu grada poznatom kao Grudska mahala. Projektovao je i sagradio 1804. godine Hadži Ismail Lekić, iz gradskog bratstva Mehmednikić. Ova džamija je skromnih dimenzija, sa jednim minaretom, četvorovodnim krovom, tremom ispred ulaznih vrata i malim dvorištem, ali i pored skromnih dimenzija gradjevine, ovo je mjesto okupljanja ne samo islamskih vjernika već i pravoslavnih i katoličkih vjernika koji se posebno tokom Ramazana okupljaju se da zajedno obilježe vjersku toleranciju i uzajamno poštovanje.

Nikšić grad festivala
Nikšić se naziva gradom festivala. Najpoznatiji su: Lake Fest, Bedem Fest, Festival uličnih svirača i Guitar Art Fest

Lake Fest
Lake Fest je muzički festival koji se svakog ljeta održava na obali jezera Krupac, oko pet kilometara zapadno od Nikšića. Festival obično traje tri dana, a prvi put je organizovan u julu 2011. Kao datum održavanja, drugi vikend u avgustu vremenom se ustalio. Lake Fest se u medijima često naziva najvećim rok festivalom u Crnoj Gori. Okosnicu njegovog programa čine različite podvrste rok muzike, a drugi muzički žanrovi su zastupljeni u manjoj mjeri.
Festival uglavnom okuplja izvođače iz zemalja bivše SFRJ. Međutim, na obalama jezera Krupac nastupila su i neka poznata imena iz drugih zemalja (Marki Ramon, Guano Apes, Manu Chao, Dog Eat Dog ..

Bedem Fest
Bedem fest je multikulturalna, nekomercijalna i neprofitna manifestacija stvorena prije 11 godina na istoimenoj nikšićkoj tvrđavi, po kojoj je festival i dobio ime.
Osim što je festival obogatio kulturnu i festivalsku ponudu Nikšića i Crne Gore, vizija Bedem Festa usmjerena je ka afirmaciji osnovnih vrijednosti po kojima je prepoznat u regionu.
Posebnu dimenziju Bedem festu daje veliki broj volontera, kao i nikšićki muzičari bez kojih ovaj događaj ne bi mogao da se održi, s obzirom na nepristupačnost terena i činjenicu da svu potrebnu opremu u nikšićku tvrđavu donose isključivo ručno.
Fenomen vrijedan pažnje i poštovanja je činjenica da na Bedem festu većina bendova i muzičara nastupa besplatno i tako daje svoj doprinos afirmaciji festivala. Zahvaljujući sinergiji koja nastaje, Bedem fest je autentičan i poseban.
Cilj Bedem festa je da ukaže na važnost tvrđave kao kulturno-istorijskog nasljeđa s jedne strane, kao i na afirmaciju manje poznatih bendova iz regiona s druge strane. Dugoročna platforma Bedem Festa zasniva se na aktivnostima inspirisanim željom da pripadnici ranjivih grupa - ljudi sa invaliditetom budu aktivno uključeni u savremeni društveni život - na to smo posebno ponosni.
Bedem fest je danas, zahvaljujući stečenoj reputaciji, mjesto na koje se bendovi rado vraćaju.

Guitar Art Festival
Međunarodni festival gitare u Nikšiću okuplja eminentne crnogorske, regionalne i svjetske gitariste. Cilj je promovisanje najviših umjetničkih standarda u izvođenju gitare. Osnovan je 2005. godine u okviru aktivnosti NVO „Udruženje gitarista Anagastum“, na inicijativu istaknutih crnogorskih gitarista i pedagoga Gorana Perišića i Danijela Cerovića. Tokom proteklih jedanaest izdanja Festivala gosti grada Nikšića bili su izvanredni umjetnici, profesori na univerzitetima i muzičkim akademijama iz SAD-a, Francuske, Španije, Južne Afrike, Japana, Nemačke, Italije, Rusije, Norveške i Velike Britanije. .. Festival je, takođe, više od decenije postojanja, kroz segment seminara i takmičenja, koji se u njemu organizuju, postao značajan prostor za crnogorske talente da se dokažu, uče od vodećih svjetskih gitarista i upoznaju njihove kolege i vršnjake iz cijelog sveta. Od 2017. godine osmišljen je tako da u velikoj meri prati zahtjeve i potrebe kako profesionalne muzičke scene u njenom stalnom razvoju i napretku, tako i pronicljive nikšićke publike, ne zanemarujući potrebu za organizacijom koncerata vrhunskog kvaliteta, što i priliči događaju međunarodnog značaja.

Festival uličnih svirača
Ulični izvođači iz cijelog svijeta nastupaju u Nikšiću nekoliko dana jednom godišnje. To je veoma svečani ljetnji period u poslednjih pet godina. Klovnovi, akrobati, muzičari sa više instrumenata, plesači, šetači žicom nalaze se na svakom uglu gradskog jezgra. Autentično, energično i zabavno!