Categories: Cultural Diversity

Brezovica

Temljne tradicije koje su prisutne u tom okruženju se u velikoj mjeri oslanjaju na korištenje tla za proizvodnju materijala koji se koriste u svakodnevnom životu. Da li to bilo uzgajanje ovaca zarad vune i proizvodnje odjeće, ili bavljenjem poljoprivredom radi potreba ishrane - ova zanimanja zahtijevaju dobar odnos sa zemljom oko njih.

Kultura oko Šar planine mnogo je bogata u raznolikosti. Od jako bazičnih načina života, koji uključuju poljoprivredu i lov, do stvaranja muzike i slijeđenju religija. Većina tradicija se gubi kroz modernizaciju i komercijalne intervecije, što lagano uništava takav jedan autentičan način života. Planina nudi gotovo sve što bi neko mogao željeti da koristi u životu. Poteškoće su u tome što mnogo povrća ne može uspjeti na tako velikoj uzvisini, te je jedino mjesto gdje se mogu nabviti dalje niz planinu. Da bi tako postupili, dosta ljudi bi prodalo druge predmete koje imaju - poput vune ili alata - kako bi skupili dovoljno novca i kupili ono što fizički ne može rasti na tolikoj uzvisini. Kada je osobi koja živi u manjem selu potreban alat za poljoprivredu, zamole kovača da ga napravi, ili ga sami proizvedu.  Ove vještine sa ovim resursima oko nas su te koje su omogućile put ka samoodrživom životu.

Muzika ovog područja također je bogata u varijacijama koje su zasebne u poređenju sa drugim regijama Kosova. Koristi se mnogo tradicionalnih instrumenata, poput tupana (bubanj), kavala, tarabuka, čiftelija, itd., za stvaranje kompleksnih melodija sa ili bez stihova. Isto kao i muzika, plesovi također otkrivaju kulturnu raznolikost regije.

Postoji mnogo izazova koja koji se povezuju sa životom na planinama i kultura

Posjeta spomeniku u Brezovici na obroncima Šarskih planina je jedinstveno iskustvo za ljubitelje prirode i one koji žele istražiti kulturne znamenitosti i spomenike iz srednjeg vijeka. Planinska flora obiluje sa gotovo dvije hiljade vrsta, od kojih je čak 18 nemoguće pronaći bilo gdje na planeti, osim ovdje. Na primjer, biljka koja je preživjela od davnina poznata je kao Natalia Ramonda i to je cvijet koji je postao nacionalni simbol Dana primirja u Prvom svjetskom ratu i ima nevjerovatnu moć da "uskrsne" čak i nakon što se potpuno osuši. Pored toga, Šar planina ne privlači samo prirodnim ljepotama, već su njeni obronci, doline, obale rijeka i guste šume poput škrinje s blagom koja skriva ostatke iz različitih istorijskih vremena i koje su ostavili brojni osvajači koji su prešli ovo područje tokom vijekova, uključujući drevno rimsko, vizantijsko i srednjovjekovno razdoblje.

Na njegovim padinama u periodu od XII do XVI vijeka izgrađeno je čak 35 crkava i manastira - poput manastira Svetog Petra Koriškog i Svetih Arhangela (XIV vijek), dok je obližnji grad Prizren impresivna ilustracija bogate istorije i kulturne raznolikosti područja oko Šar planine. Spomenik u Brezovici udaljen je oko 40 km od ovih fascinantnih kulturnih znamenitosti u Prizrenu (poznat i kao grad muzej), koji vrijedi istražiti zbog bogate kulturne raznolikosti i naslijeđa izvanrednog arhitektonskog umijeća i izrade. Sam grad je poput muzeja na otvorenom, slikovit sa uskim ulicama poredanim crkvama, džamijama, brojnim starim kućama, tradicionalnim zanatskim radionicama, drevnim turskim kupatilima. Bio je centar trgovine i dom velikog broja zanatlija, zlatara, kovača, strijelaca, mačevalaca.

Tri glavna simbola kulturne baštine grada moraju se posjetiti: Crkva Bogorodice Ljeviške (1306), Saborna crkva Svetog Đorđa (1887), Sinan-pašina džamija (1615), Kameni most i Šadrvanska česma.

Crkva Bogorodice Ljeviške

Ovu crkvu sagradio je kralj Mitutin 1306. godine na mjestu prethodne vizantijske crkve posvećene Theotokos Eleusi, čije je grčko ime ("Majka Božja nježnosti") sačuvano i jednostavno prevedeno kao Bogorodica Ljeviška. Dizajn i građevinske radove izveli su najbolji zanatlije "Dvorske škole Kralja Milutina". Crkva je pretvorena u džamiju tokom osmanskog perioda, uz dodatak munare, zatvaranje nekoliko prozora i prekrivanje fresaka. Ponovo postaje srpska pravoslavna bogomolja od 1913. godine, dok su neke od originalnih fresaka pronađene tokom restauratorskih radova 1950-ih. Ova srpska pravoslavna crkva iz ranog XIV vijeka jedan je od četiri „srednjovekovna spomenika na Kosovu“ koja su navedena kao UNESCO-ova svjetska baština 2006. Freske u crkvi sadrže sljedeće stihove na arapskom jeziku: „Zjenica oka moga je gnijezdo ljepote tvoje".

Saborni hram Svetog Đorđa

U blizini crkve Bogorodice Ljeviške nalazi se još jedan izvanredan pravoslavni spomenik kulture – Saborni hram Svetog Đorđa (Sinod, izgrađena 1887. godine), smješten u starom dijelu grada, u četvrti Bazara. Riječ je o trobrodnoj crkvi, građenoj od klesanog kamena povezanog krečnim malterom, dok je zvonik izgrađen od opeke i krečnog maltera kao vezivnog materijala. Crkva ima dva ulaza, glavni ulaz sa zapadne i jedan ulaz s južne strane. Na istočnoj strani nalazi se polukružna apsida, dok se u zapadnom i južnom dijelu, blizu ulaza, nalazi trem oslonjene na kamene stubove kružnog oblika. Unutar kompleksa crkve nalazi se i stara crkva Svetog Đorđa - Runovića. Zgrada je ranije korištena kao ruski konzulat tokom XIX vijeka, konak i gostionica. U periodu od 2005. do 2010. godine izvedene su određene restauratorske intervencije, popravljeno je i očišćeno zidno kamenje, postavljen je novi drveni krov, zamijenjene električne instalacije, obnovljen je enterijer i postavljena zvona, takođe obnovljeni su centralni konak i gostionica. Danas je ova crkva glavno mjesto okupljanja lokalnog srpskog stanovništva, posebno za obeležavanje porodičnog praznika - Đurđevdana.

Sinan Pašina Džamija

Sinan Pašina džamija nalazi se u istorijskom centru  Prizrena. Džamiju je 1615. godine sagradio Sofi Sinan Paša - poznata ličnost, učen čovek, sa važnim položajem u osmanskoj upravi. Svojim dominantnim položajem, dimenzijama, oblikom, proporcionalnošću minareta i kupole, materijalima i tehnikom gradnje, kao i bogatstvom ukrasa u unutrašnjosti, Sinan Pašina džamija predstavlja jedan od najkarakterističnijih spomenika u Prizrenu. Džamija leži na uzdignutom temelju, a pristupa joj se sa sjeverne strane preko isklesanog kamenog stepeništa. Osnova je kvadratna, a u jugoistočnom dijelu ima nišu što ovu džamiju čini posebnom u odnosu na druge džamije na Kosovu. Sazidana je od riječnog kamena koji se može naći u okolini, dok je minaret džamije je sazidan od sige, kvadratne je osnove i kružne strukture. Ispred ulaza u džamiju nalazi se otvoreni trem, sazidan od kamena. Trem ima tri kupole prekrivene olovom koje se oslanjaju na kamene stubove kružnog presjeka. Enterijer džamije je pun svjetlosti zbog visoko postavljenih prozora raspoređenih po nivoima, sa kupolom oslikanom cvijetnim motivima u tri faze. Prve dvije faze zidnih slika pripadaju XVI-XVII vijeku i rađene su tehnikom „al seko“, dok treća faza pripada XIX vijeku i rađena je u baroknom stilu, gde preovlađuju motivi u plavoj boji.

Kameni most i Šadrvanska česma

Prizren je okružen visokim planinama koje su protkane čistim i svježim vodama. Svaka ulica u ovom gradu ima svoju česmu - mjesto dizajnirano za odmor i osvježenje pitkom vodom. Bilo je to 1874. godine kada je na različitim lokacijama u ovom gradu izgrađeno 150 česmi. Većina česmi je izgrađena za vrijeme turske vladavine, kao dio poštovanja vode koju je muslimansko stanovništvo koristilo prije pohađanja vjerske službe u džamiji (abdest). Stoga najpoznatije česme dizajnirane kao posebna mjesta kulturne baštine u Prizrenu su sagrađene u blizini džamija i na području starog grada, kao što su: česma „Bimbaš“, „Šest česmi“, „Topokli“, „Šadrvanska česma”, "Beledija", česma "Sinan-pašina džamija" i druge.

Riječ šadrvan je perzijskog porijekla i često korištena u poeziji i tradicionalnim pjesmama "sevdaha" na Balkanu, označava izvor slatke vode ili česmu koja se obično gradi ispred džamija, u srcu gradova ili na glavnim trgovima. Šadrvanske česme u Prizrenu teku bistrom vodom za piće i starom kaldrmom koja pokriva trg. Šadrvan je smješten ispred kamenog mosta na jednoj strani, s visokom tvrđavom na vrhu na drugoj, u blizini Sinan-pašine džamije i crkve Svetog Đorđa, Šadrvan je postao jedna od atrakcija grada Prizren, koji simbolizuje kulturnu i vjersku raznolikost. Šadrvan je danas srce grada - mjesto okupljanja mladih i mjesto okupljanja i osvježenja. To je popularno mjesto za međukulturne, kulturne i zabavne događaje koji se održavaju gotovo svakodnevno, uključujući lokalne i državne praznike. Nije slučajno lokalna poslovica postala legenda: ko se jednom napije vode sa česme, sigurno će se vratiti u Prizren.ma koje su se razvile oko istih problema. Najčešći izazov s kojim će se ljudi susretati je vrijeme i varijetet mogućeih usjeva. Ako u jednoj godini vrijeme bude nepogodno onda će usjevi biti loši, te će novac i preživljavanje postati problem.   Posebne vještine su potrebne za lov i sabiranje resursa, što u velikoj mjeri može zavisiti od okoline.